Demencja to przewlekła choroba otępienna, która postępuje z czasem. Cierpi na nią w Polsce ponad pół miliona osób, najczęściej w wieku powyżej 85. roku życia. Dotychczas nie wymyślono skutecznego leku na demencję, ale dzięki odpowiedniej opiece można spowolnić jej rozwój. Jak wygląda właściwa opieka nad seniorem z demencją? Czy demencja to synonim choroby Alzheimera? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w artykule.
Co to jest demencja?
Światowa Organizacja Zdrowia określa demencję jako cały zespół objawów powstały na skutek choroby lub uszkodzenia mózgu. Proces degeneracyjny prowadzi do zaburzeń funkcjonowania pamięci, a co za tym idzie również myślenia, rozumienia oraz percepcji. Postępująca choroba pogłębia dysfunkcje poznawcze i odtwarzanie znanych treści sprawia seniorowi coraz więcej trudności. Maleją także zdolności intelektualne i komunikacyjne. W zaawansowanej fazie choroby osoba starsza z demencją nie potrafi już samodzielnie funkcjonować.
Wśród najbardziej charakterystycznych objawów demencji można wymienić np.: trudności z zapamiętywaniem imion, nazwisk, nierozpoznawanie twarzy najbliższych, zagubienie w czasie i przestrzeni. Łatwo je przeoczyć lub uznać za normalny proces starzenia, więc diagnoza choroby często się opóźnia. Opiekunów szczególnie niepokoją zaburzenia zachowania, np. apatia, emocjonalność, urojenia i agresja. Z tego powodu warto wiedzieć jak powinna wyglądać opieka nad osobą z demencją.
Demencja a choroba Alzheimera
W społeczeństwie funkcjonuje przekonanie, że demencja starcza jest równoznaczna z chorobą Alzheimera. Medycyna jednak traktuje je jako dwie odrębne jednostki chorobowe. Jednakże to nie przypadek, że choroba Alzheimera najczęściej rozwija się u osób chorych na demencję. Objawy także są podobne. Osoba z chorobą Alzheimera jest drażliwa, zagubiona, ma wahania nastroju i bywa agresywna. Traci pamięć długotrwałą i trudno jej jest werbalizować to, co myśli i dobierać właściwe słowa. Upośledzenie umiejętności planowania czy rozwiązywania problemów uniemożliwia wykonywanie codziennych obowiązków. Dlatego właśnie opieka nad osobą z demencją i chorobą Alzheimera wygląda podobnie.
Opieka nad seniorem z demencją
Opieka nad osobą z demencją to dla opiekuna duże wyzwanie, ponieważ wymaga ona szczególnej troski, uwagi i cierpliwości. Obok zapewnienia bezpieczeństwa, bardzo istotną rzeczą jest aktywizacja seniora. Zarówno osobę z demencją, jak i chorobą Alzheimera, należy włączać w życie społeczne, stymulować aktywność fizyczną i umysłową. Badania pokazują, że trening umiejętności społecznych, terapia zajęciowa i pobudzanie mózgu mogą spowolnić proces choroby i zniwelować objawy, np. łagodzić agresję.
Na rynku można znaleźć dziś wiele pomocy terapeutycznych przygotowanych z myślą o podtrzymywaniu funkcji poznawczych i wspieraniu pamięci. Mogą to być puzzle, sudoku, łamigłówki i gry planszowe. Ważne, aby dopasowywać ćwiczenia do stopnia zaawansowania choroby. Wszystkie działania mózgu seniora powodują jego pobudzenie i motywują do dalszej pracy. Regularna i atrakcyjna forma aktywności fizycznej oraz umysłowej zwiększa też poczucie sprawczości i samodzielności, daje osobie starszej dużą satysfakcję.
Prawidłowe żywienie osób z demencją
Na barkach opiekuna leży także przygotowanie odpowiedniej diety, która pomoże uniknąć niedożywienia. Senior z demencją potrzebuje pełnowartościowych składników odżywczych zapewniających siłę i energię. Niestety, wielu chorych zapomina o posiłkach lub odmawia ich zjedzenia. W takim przypadku warto zmienić konsystencję pokarmu na półpłynną lub płynną. Wynika to z faktu, że osoby z demencją mogą mieć problemy z przeżuwaniem. Nieoceniona jest wówczas pomoc przy jedzeniu lub karmienie. Regularne posiłki zapobiegają utracie wagi będącej często wynikiem choroby. W momencie, gdy senior radykalnie schudnie należy rozważyć konsultację z dietetykiem i podawanie wysokokalorycznych posiłków, np. w postaci żywienia medycznego.
Jak komunikować się z osobą z demencją?
Z uwagi na zaburzenia pracy mózgu, kontakt z osobą z zaawansowaną demencją jest bardzo utrudniony. To sprawia, że opieka nad seniorem bywa stresująca, a wręcz wyczerpująca. Mimo wszystko stale należy okazywać swoją miłość i troskę. Empatia i zrozumienie są kluczem w udanej komunikacji. Dobre relacje opiekun – senior to dla chorego ogromne wsparcie psychiczne. Rozmowy na tematy, które interesują seniora będą okazaniem szacunku i zrozumienia. Pamiętaj jednak, by nie wyręczać chorego. Każda oferowana „na wyrost” pomoc to odbieranie sprawności! Aktywizuj seniora w miarę możliwości, pielęgnuj relację i kontakt z osobą chorą na demencję czy Alzheimera. Nie zapominaj wyrażać uznania za chęci i właściwe wykonanie aktywności.